Een paar dagen terug was er een uitzending van Tegenlicht over het fenomeen ”bullshitbanen”. Misschien heb je het gezien? Zo niet, hij is nu nog terug te kijken.
Een aantal jaren geleden kwam ik deze term voor het eerst tegen. Dit fenomeen is door antropoloog David Graeber op de kaart gezet. Ruim 20% van de werknemers in de westerse wereld ervaart zijn/haar baan als totaal niet zinvol. Er zijn genoeg mensen die hun werk niet leuk vinden, maar dit gaat over mensen die vinden dat het werk dat ze dag in, dag uit doen, niets bijdraagt. Als het werk niet zou worden gedaan, zou dat niets uitmaken. Of zelfs beter zijn voor het grote geheel. Het is namelijk gewoon bullshit wat ze doen.
Best schokkend, toch?
Het verbaast mij eerlijk gezegd niets. Zelf heb in het verleden banen gehad waarbij er elementen waren waarvan ik me afvroeg: ”Wat heeft het eigenlijk voor zin wat ik doe? Daag ik hiermee nou echt bij aan…iets?” En ik zie en hoor ook het nodige om mij heen. Ach, we weten dit allemaal wel, toch?
Zinvol werk, maar geen plezier
Nu hebben de mensen die bij mij komen voor coaching doorgaans geen bullshit baan. Vaak zijn het juist mensen die heel zinvol werk doen. En toch zijn ook zij vaak niet gelukkig in hun werk. Nu is er in elke organisatie wel iets om je aan te ergeren, maar er is een patroon. Steeds meer mensen ervaren minder plezier en ook minder zingeving in hun werk en dat ligt meestal niet aan het werk zelf, maar alles er omheen dat maakt dat het werk minder leuk en zinvol wordt.
Zo hoor ik regelmatig mensen vertellen over de politiek die wordt bedreven binnen hun organisatie, over ego’s en spelletjes die worden gespeeld. Ze vertellen dat het steeds minder om de inhoud gaat en steeds meer over hoe het er naar buiten toe uitziet. Of om het schoonhouden van je eigen paadje.
En wat dacht je van de ergernissen over steeds meer regels en procedures, opgelegd door het management, waar het nut ervan voor de medewerkers niet duidelijk is? Of erger, de nieuwe regels en procedures belemmeren hen in hun werk. Maar het management staat niet open voor feedback, dit is hoe het vanaf nu moet. De irritatie neem toe, het plezier in het werk neemt af.
Ook vertellen mensen me dat ze zich niet of nauwelijks gewaardeerd voelen voor het vaak harde werk dat ze doen. Het is nooit genoeg. Dan werkdruk ligt vrijwel overal hoog. Er moet steeds meer geproduceerd en gepresteerd worden, het moet allemaal efficiënter terwijl we in werkelijkheid juist steeds minder efficiënt werken. Het is maar net wat je meet en waar je waarde aan hecht..
Ook dat ontneemt mensen het plezier maar ook hun welzijn en gezondheid lijden eronder. Steeds meer medewerkers ervaren steeds meer stress in hun werk en de cijfers van ziekteverzuim liegen er niet om.
Voorkomen is beter dan genezen
Waar zijn we in hemelsnaam mee bezig? We zijn de menselijke aspecten teveel uit het oog verloren en hebben de economie leidend gemaakt. Met alle gevolgen van dien. Mij lijkt het zinvol om ons werk drastisch anders in te richten en aandacht te schenken aan het voorkomen van dit soort ellende in plaats van heel veel geld te investeren om mensen ”beter” te maken en ze vervolgens terug te sturen naar de omgeving waarin ze ziek zijn geworden. Er valt nog het nodige te veranderen binnen organisaties en bedrijven..
De mensen die bij mij komen voor coaching komen hebben soms al eens een burnout meegemaakt of zaten er tegenaan. Wat echter de meesten parten speelt is dat ze niet lekker in hun werk zitten. Ze weten niet precies wat het is, laat staan hoe het te veranderen. Je grenzen aangeven is verrekte lastig als je die helemaal niet kent. Door alle druk en stress belanden mensen vaak erg in hun hoofd waardoor ze de verbinding kwijt zijn met hun gevoel en dus geen idee hebben wat ze nou echt willen of nodig hebben, of waar hun hart (weer) sneller van gaat kloppen. Vaak zijn ze erg zoekende en dat doen ze met hun hoofd en ze zoeken buiten zichzelf.
De oplossing ligt em nou juist niet daar, maar in het teruggaan naar de kern: jezelf. Zoek het allereerst in jezelf. Wat leeft er in jou? Wat is voor jou van belang? Waar sta jij voor? Wat heb je nodig? Wat geeft je energie? Wat kost je energie? Wat mis je? Waar heb je invloed op en waarop niet? Stapje voor stapje, het hoeft niet in één keer. Neem de tijd voor jezelf, luister naar de signalen van je lichaam en ziel en zorg goed voor jezelf. Je hoeft niet direct je baan op te zeggen en ja, soms is dat wel hetgeen dat nodig is. Alles is mogelijk, maar blijf niet doormodderen en kom in beweging.
Waar heb je wel/niet invloed op?
Je leidinggevende of de organisatie kun je niet zomaar veranderen, helaas. Waar je wel invloed op hebt, is hoe jij zelf met stress of lastige situaties in je werk omgaat. Of op wat voor werk je doet; is het genoeg voor je om enkel de rekeningen te kunnen betalen of wil je ook zinvol of uitdagend werk doen? Er is geen goed of fout, het gaat erom dat je doet wat het best bij je past.
Dit is een proces dat tijd vraagt en aandacht, moed, eerlijkheid, reflectie. Wat het je oplevert, is dat je de verbinding met jouw essentie herstelt. Dat je weer voelt waar je blij van wordt, je innerlijk vuur weer brandt, maar ook dat je weet wat wel en wat niet van jou is, wat wel of niet jouw verantwoordelijkheid is. Dat je beter leert omgaan met je energie. Dat je eerst goed voor jezelf kunt zorgen en dan pas voor de ander gaat zorgen.
Werk is belangrijk, we brengen immers veel tijd door op ons werk. Dus kunnen we er maar beter voor zorgen dat we het er goed hebben en naar onze zin.
De antropoloog in de documentaire sluit af met deze woorden over ons werk: ”We moeten inzien dat de wereld is wat we er zelf van maken. We hoeven niet zo te leven (werken). Vrijheid boezemt ons angst in. Dat heeft gevolgen voor hoe we met elkaar omgaan en dringt door in onze manier van denken. Vrijheid is veel duurzamer dan productiviteit. Laten we streven naar meer vrijheid en zorgzaamheid”.
Amen to that!
Dit betekent dat als we de wereld en dus ook ons werk willen verbeteren, we dienen te beginnen bij onszelf. Want het begint allemaal bij jezelf.
Bovenstaand verhaal is denk ik voor iedereen wel herkenbaar, in meer of mindere mate. Ik ben benieuwd naar jouw mening of ervaring!Dus laat gerust een reactie achter onder dit artikel. En als je wilt weten hoe ik je kan helpen met coaching en healing, neem dan contact met me op en dan gaan we in gesprek.